środa, 14 czerwca 2006

Folklor

Kociewiacy mają własny folklor, na którym wzbogacają wartości kulturalne naszego kraju.

Kociewiacy mają własny folklor, na którym wzbogacają wartości kulturalne naszego kraju.

Architektura
Na obszarze Kociewia zachowało się sporo obiektów tradycyjnej kultury ludowej drewnianej i glinianej. Na terenie gminy można jeszcze dziś spotkać drewniane chałupy, skromne w swej prostocie, lecz przemyślane konstrukcyjnie i typowe dla architektury polskiej.
Większość zachowanych obiektów tutejszej drewnianej architektury ludowej pochodzi z końca XVIII i XIX wieku.
Chałupy kociewskie są rozplanowane na rzucie prostokąta. W środku mieści się charakterystyczny szeroki komin, wokoło którego grupują się izby. Dwuspadowe dachy kryte najczęściej słomą posiadają duży stopień nachylenia połaci dachowych. Spotykamy również dachy naczółkowe /skos w górnym trójkącie szczytowym/. /Klonówka/
Istnieją tu również okazałe pod względem architektonicznym chaty podcieniowe. podcieniowa chata gliniana istnieje w Klonówce. Jest to chałupka z podcieniem szczytowym pełnym wsparta na 3 słupach.

Rozmiar: 13058 bajtów
Chata podcieniowa w Klonówce

Strój
Strój kociewski z II połowy XIX wieku wyglądał miej więcej tak: strój męski składał się z koszuli, spodni sukiennych lub płóciennych, kamizeli sukiennej i sukmany. Strój kobiecy składał się z długiej koszuli, kilku spódnic, kiecy i sznurówki, czapki dla mężatek, granatowe lub białe pończochy i wysokie, czarne buciki sznurowane. Nowszym strojem była suknia jednolita, złożona z kiecy i przyszytego do niej stanika.

Rozmiar: 8528 bajtów
Strój wiejski XIX wieku

Hafty i koronki
Z odzieżą związany jest haft zwany na Kociewiu wyszyciem . W tutejszych haftach dominują motywy dzwoneczkowate, owocu granatu. tulipana. Wyszywane były nićmi o barwnych niebieskich, czerwonych, żółtych i zielonych. Czarny aksamitny czepek pokrywano haftem złotolistnym.
Związany kiedyś ściśle ze strojem ludowym haft kociewski współcześnie wykorzystywany jest jako motyw zdobniczy domowej produkcji serwet, obrusów i makat.
Na początku XX wieku upowszechniły się koronki szydełkowe wykonane z białej bawełniczki. Były to przeważnie koronki ząbkowane. Używano ich do wykańczania bielizny - spódnic, obrusów, płacht na łóżka.

Rzeźba
Rzeźbę figuralną spotyka się na tzw. Bożych Mękach, czyli krzyżach przydrożnych i cmentarnych. Krzyże i kapliczki przydrożne tworzą łącznie z architekturą ludową charakterystyczny krajobraz kociewski.
Wśród ludowych prac rzeźbiarskich spotykamy również ptaki, konie (głównie jako zabawki), psy, koty, krowy, owce, lisy, kury i wiewiórki.

Malarstwo
Na Kociewiu wspaniale rozwinięte było malarstwo dekoratywne na niektórych sprzętach domowych, głównie na kredensach kuchennych i skrzyniach. Do malowania używano farb olejnych w ciepłych i zimnych kolorach. Tło błękitne, granatowe oraz czerwienie graniczące z razem. Ornamenty roślinne, a były to głównie tulipany, róże i pąki kwiatów, malowano z użyciem czerwieni, bieli, złocieni, brązu i zieleni.
Malowano również na szkle. /L. Malicki 1973/

Rozmiar: 9428 bajtów
Malowana szafa i skrzynia wianowa

Plecionkarstwo
Jeszcze niedawno (1983) mieszkał i tworzył w Starogardzie Gdańskim Dominik Breszka, utalentowany plecionkarz i koszykarz, wykonawca licznych przedmiotów i sprzętów o charakterze użytkowym, wyróżniających się świadomym nawiązywaniem do wzorów ludowych, zastosowaniem motywów kociewskich i ludowego zdobnictwa. Po wojnie założył własny warsztat, produkował w nim wyroby utrzymane w tradycyjnym stylu, naśladujące wzory kociewskiego plecionkarstwa. Pracował jako rzemieślnik - artysta, używając do swych wyrobów trzciny, wikliny, słomy ryżowej i palmowej.
Tradycje rodzinne w zakresie koszykarstwa realizuje nadal jego bratanek Jan Breszka.
Sztuka ludowa Kociewia to również garncarstwo, zdobnictwo w żelazie i tkactwo oraz ryt w drewnie. Niestety uchodzą dziś za wymarłe.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz