ANTONI CHYŁA. Czy mamy czas się przyjrzeć

Każdy z nas z utęsknieniem oczekiwał wiosny, która przyszła jak zwykle z zaskoczenia. Pamiętam z dzieciństwa, że mieszkając w leśniczówce wiosną wybieraliśmy się z rodzicami, aby zobaczyć pierwsze zwiastuny wiosny, jakimi były zawilec gajowy, przylaszczka pospolita i sasanka zwyczajna, która występowała na tak zwanej "telefonce". Dziś z tych roślin to tylko pozostały zawilec i przylaszczka.

Znajomi Wioleta i Sławek Kuklińscy pytali mnie, czy widziałem piękny niebieski dywan kwiatowy na cmentarzu ewangelickim w Ryzowiu. Potwierdziłem. To efekt kwitnących przylaszczek. Przylaszczka pospolita należy do rodziny jaskrowatych. Naukową nazwę zawdzięcza kształtowi liści kojarzących się z płatami wątroby. Kwiaty niebiesko-fioletowe o średnicy 15 do 30 mm pojawiają się wczesną wiosną, zanim rozwiną się liście na szypułkach wysokości do 10 cm.

Jadąc przez wieś Rokocin do Koteż po prawej stronie mijamy park, a tam mamy piękny widok na dywany zawilców. Taki sam widok mamy jadąc z Drewniaczek do Skórcza po prawej stronie w buczynie. Zawilec gajowy również należy do rodziny jaskrowatych i masowo zakwita podczas przedwiośnia. Ozdabia lasy liściaste i mieszane. Kwiat na szczycie pędu nadziemnego na długiej szypułce rozwija się tylko jeden kwiat (rzadko dwa). Kwiaty te są pozbawione miodników, a tylko skutecznie wabią owady dzięki dużej produkcji pyłku kwiatowego. Ciekawostką jest, że kwiaty zawilca zamykają się i zwisają o zmroku oraz podczas chłodnych pochmurnych lub deszczowych dni. Zawilec ze względu na bardzo wolne tempo rozprzestrzeniania się uważany jest za roślinę wskaźnikową dawnych lasów. Jest rośliną trującą i w przypadku masowego występowania na łąkach nie można wypasać bydła.

Sasanka zwyczajna to gatunek należący do tej samej rodziny jak przylaszczka i zawilec. Niegdyś występowała w Polsce w środowisku naturalnym. Ma jeszcze występować na Lubelszczyźnie. Jednakże już prawdopodobnie wymarła na naturalnych stanowiskach. Kwiat jeden duży, szczytowy, fioletowy, na łodydze, zwieszający w dół. Kwiaty są charakterystycznie filcowate po zewnętrznej stronie. Liście i łodyga owłosione są długimi srebrzystymi włosami. Występowała na suchych łąkach, w suchych lasach sosnowych, na słonecznych zboczach. Roślina światłolubna.

Będąc w lesie na spacerze jak i na polowaniu mam czas aby się przyjrzeć tym roślinom, bo przecież już niema sasanki. Przy okazji - w parku w Rokocinie możemy zobaczyć żywy piękny tron królewski (może to być grab) porosły bluszczem, który również występuje na cmentarzu w Ryzowiu. Piękną magnolię zobaczymy w Starogardzie na ulicy Lubichowskiej. Mamy co oglądać na naszym Kociewiu, aby tylko mieć czas, aby się przyjrzeć.

Do artykułu tego korzystano z "Małej Encyklopedii Leśnej PKW".

Skórcz dnia 28.04.2015 rok Antoni