Konferencja poświęcona Kronice Świętego Zakonu Cystersów w Pelplinie

Konferencja w Pelplinie, dn. 27.11.2010 r.

27 listopada br. w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie odbyła się konferencja poświęcona Kronice Świętego Zakonu Cystersów w Pelplinie. Konferencja została zorganizowana przez zespół naukowy, powołany do opracowania kroniki, Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim oraz Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie. Patronat nad wydarzeniem objął Marszałek Senatu Bogdan Borusewicz oraz Parlamentarny Zespół Kociewski. Konferencja składała się z części seminaryjnej oraz dyskusji.

Spotkanie otworzył inicjator prac badawczych nad kroniką pelplińską - senator RP Andrzej Grzyb oraz rektor WSD w Pelplinie ks. Antoni Bączkowski, natomiast część seminaryjną poprowadził prof. UG, dr hab. Klemens Bruski z Zakładu Historii Powszechnej Średniowiecza Uniwersytetu Gdańskiego, przewodniczący komitetu naukowego zaangażowanego w prace nad opracowaniem i wydaniem dzieła. Wśród gości konferencji znaleźli się przedstawiciele świata nauki, regionaliści, językoznawcy oraz klerycy WSD w Pelplinie. W trakcie konferencji wygłoszono siedem referatów, które naświetliły liczne szczegóły kroniki pelplińskich cystersów, dawne kontakty cystersów z innymi zakonami a także miejscową ludnością, w tym szlachtą, historię ziem i ludzi, którzy zamieszkiwali Pelplin i okolice, szczególnie w okresie istnienia tzw. Prus Królewskich.

W części seminaryjnej jako pierwszy głos zabrał prof. Bruski. Historyk przedstawił zebranym najważniejsze informacje o Kronice Świętego Zakonu Cystersów, dotyczące formy dzieła, jej autorstwa oraz czasu powstania. Profesor Bruski w swojej wypowiedzi wielokrotnie wspominał postać ks. Stanisława Kujota, który jako pierwszy podjął badania nad kroniką, a jego praca naukowa zaowocowała krótkim, aczkolwiek dogłębnym studium pod nazwą "Kronika pelplińska" i do dziś jest dla historyków podstawą do dalszej analizy dzieła. Spore zainteresowanie wzbudziło wystąpienie drugiego z zaproszonych prelegentów. Referat dra Michała Kargula na temat miast kociewskich w przedmiotowej kronice dotyczył bowiem faktów szczególnie bliskich słuchaczom związanym z Kociewiem, gdyż traktował on o okolicznych miastach, najbliższych Pelplinowi. Jako trzeci wystąpił prof. Krzysztof Kaczmarek z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i przedstawił materiał nt. "Studia cystersów pelplińskich w średniowieczu i dobie nowożytnej". Z kolei dr Sławomir Kościelak podjął się analizy działalności cystersów pelplińskich w kronikach jezuickich na Pomorzu w XVI-XVIII wieku, a dr Marek Smoliński zreferował materiał na temat ich sąsiedztwa z joannitami z Lubiszewa i Skarszew. Wartość kroniki jako źródła informacji biograficznych stała się tematem wystąpienia mgra Ryszarda Szwocha z I Liceum Ogólnokształcącego w Starogardzie Gdańskim. Natomiast mgr Karol Wróblewski wygłosił ostatni referat nt. "Sobiesławice i ich działalność związana z zakonem cysterskim w Pelplinie na podstawie informacji zawartych w kronice pelplińskiej" .

Po części seminaryjnej nastąpiła dyskusja nad kształtem dalszej pracy grupy badawczej, zmierzającej do opublikowania dzieła w przeciągu dwóch lat. Jej ogólny zarys polega na przekładzie dzieła z łaciny na język polski i opatrzeniu go niezbędnym aparatem naukowym. Zespół badawczy tworzą naukowcy z Gdańska, Torunia i Poznania oraz Pelplina. Podczas konferencji wielokrotnie podkreślano, że dwutomowa Kronika Świętego Zakonu Cystersów w Pelplinie stanowi dzieło wysokiej rangi. Obszerny tekst dokumentuje w sposób faktograficzny wydarzenia zarówno ogólnopolskie, jak i z Pomorza, związane z zakonem cystersów - i szerzej Kościołem w okresie XIII-XVII w. Dotychczas zidentyfikowano czterech autorów kroniki, w większości pochodzących z Warmii. Drugi tom kroniki prowadzony był do roku 1688 i zakończono go opisem pogrzebu opata pelplińskiego.

W przedstawionym kontekście kronika pelplińska jest nieocenionym źródłem informacji historycznych, a Pelplin stanowi najbardziej odpowiednie miejsce do wytyczenia kierunku prac badawczych nad tym dziełem. Na zakończenie należy podkreślić, że wszystkie referaty przedstawione w trakcie konferencji zostaną wydane wczesną wiosną 2011 r.

Magda Pozorska