Nazwa brzmiała: Bobac /XIV w./, Bobau /1352 r./, Bobow /za Krzyżaków i w 1507 r./, Bobowo /1534 r./, Bobaw /1570 r./, niemiecka - Bobau /1789 r. i później/, hitlerowska - Dietersfelde /1942 r./ i Bobau /1944 r./.
Założenie. Wieś Bobowo w kształcie owalnym leży po obu stronach Węgiermucy, wokół dwóch równoległych ulic. Przepole wsi stanowią chaotycznie porozrzucane wzgórza morenowe, porozdzielane dolinkami niewielkich strumyków. Teren znajduje się 76 - 93,5 m n.p.m.
Do wsi należy osiedle Rusek /Rusin, Reussberg/, o którym nie wiemy, kiedy powstało i jaka jest jego geneza. Nie jest jednak rzeczy wykluczoną, że nazwana została od kupca ruskiego, który tam we wczesnym średniowieczu osiadł i prawdopodobnie wystawiał towary /jak zresztą w pobliskim Starogardzie/. W ostatnich latach zostało zelektryfikowane.
W 1960 roku Bobowo zajmowało obszar 1403 ha wieś wieś i folwark, 1890 r. - 1443 ha, 1885 r. - 1475 ha, 1931 r. - 1635 ha.
Dzieje. Pierwsze osady ludzkie, jak świadczą znaleziska /m.in. młot kamienny/, istniały w okresie 4000-1700 lat p.n.e. Na ciągłość osadniczą wskazują zachowane w ziemi groby skrzynkowe /700-400 lat p.n.e./ oraz jeszcze w XIX w. stwierdzane kręgi kamienne /II w. n.e./. Z najwyższego wzniesienia wsi, w którym obecnie stoi kościół pod wezwaniem św. Wojciecha - jak głosi legenda - pod koniec X w. nauczał św. Wojciech. Ta sama legenda dodaje, że przez bród Węgiermucy - w miejscu, gdzie dziś jest most na tej rzeczce, przewożono zwłoki męczennika.
Pierwsze wzmianki pisane dotyczące wsi Bobowo pochodną z lat 1281 i 1351. W wojnie trzynastoletniej miejscowość została całkowicie zniszczona. W 1458 roku należała do Jana za Jani, wicewojewody pomorskiego . W 1507 roku została zasiedlona przez kapitana gniewskiego, Michała Silstowa. Wyjątek z wystawionego przez niego dokumentu osadniczego brzmi w polskim tłumaczeniu nastepująco:
"Ja Michał Silstow [...] wewnątrz wsi Bobowo znalazłem 4 huby/X/ po sołtysie Ampte, które od długotrwałych wojen pusto leżą [...]. te na prawie chełmińskim nadałem mieszkańcowi tej wsi Grzegorzowi Schlichtingowi [...]. Ma on te samie obowiązki czynszowe, co inni sołtysi starostwa gniewskiego..."
/x/ huba = 34 morgi, łan = 42 morgi, według innych huba = łan
W drugiej połowie XVI w. miejscowość była własnością królewską, liczącą 79 łanów. Należała do starostwa gniewskiego, a pod względem sądowym, skarbowym i sejmikowym - do powiatu tczewskiego. W 1570 roku w Bobowie żyło 20 ogrodników, 13 chałupników /rzemieślników/, 3 karczmarzy, jeden wytwórca wina palonego. Wieś Bobowo obok Skórcza i Barłożna należała do największych ośrodków produkcji zbóż, chałupnictwa i handlu ziemi starogardzkiej.
Z lat 1656, 1733, 1754, 1760, 1760 i 1762 pochodzą przywileje o nowych nadaniach włók /pojedynczych/.
W wojnie szwedzkiej /1655 - 1660/ wieś została ponownie zniszczona. Według księgi dochodów Nowego nad Wisłą z 1664 r. Bobowo liczyło 79 włók, tym 54 objętych czynszami, szarwarkiem itp. Po potopie napływali osadnicy polscy, których sołtysem był Jan Ossowski /1686 r./. W tym czasie /1682 r./ dobra królewskie liczyły 58,5 włók, było 2 ogrodników i 2 karczmy pańskie. Również w Bobowie zachował się do dziś cmentarz pocholeryczny.
W 1823 roku powstała placówka pocztowa.
Kilku młodych synów chłopskich wzięło udział w powstaniu styczniowym. Do nich należeli Hiacenty Błażek /ur. 1841r./, Józef Błędzki, Franciszek Michna /ur. 1844 r./, Piątek i Piotr Trebnau /ur. 1841 r./. Błażka, Michnę i Trebnau władze carskie aresztowały, a potem skierowały do rot budujących kolej żelazną Moskwa - Orzeł i Tuła - Orzeł /Michnę/. Za popieranie powstania i kontakty z powstańcami władne carskie więziły również Franciszka Bojanowskiego z Bobowa oraz kleryka Reszke.
W 1866 roku w Bobowie powstał pierwszy na Pomorzu Bank Ludowy /z siedzibą w Skórczu/, który odegrał poważna rolę w ekonomicznym i politycznym uniezależnieniu chłopów od pruskich placówek gospodarczych. W 1879 roku liczył on 214 członków, uzyskując 92 744 marek obrotu rocznie.
Patriotyczną funkcję spełniało Towarzystwo Rolnicze /kółko/, które jako jedno z najstarszych na ziemi starogardzkiej powstało 24 maja 1866 roku. Pierwszych kilkudziesięciu członków kółka rekrutowało się z chłopów z Bobowa, a nawet odległych wsi: Wielbrandowa i Skórcza. W 1880 r. rozszerzyło ono handel zbożem. Było również inicjatorem przedstawień amatorskich o tematyce polskiej. W okresie międzywojennym kółko liczyło około 70 członków, w tym również osadników z rozparcelowanych w 1929 roku majątków w Urbanowie i Rusku. Osadnicy korzystali z pomocy tej organizacji. Znaczną rolę w zarządzie kółka odgrywali członkowie Stronnictwa Ludowego w Bobowie, z których na przykład Jan Lewicki aktywnie walczył przeciwko rządom sanacji. Kółko zostało reaktywowane w 1957 roku, licząc zaledwie 15 członków. W 1964 roku posiadało już 60 członków oraz rozporządzało znacznym sprzętem agrotechnicznym /6 traktorów, 3 agregaty, 6 przyczep, 5 motorów spalinowych, 2 snopowiązałki, prasę do słomy, siewniki do nawozów itp./.
PRZEJDŹ DO CZĘŚCI 2
Józef Milewski, Dzieje wsi powiatu starogardzkiego, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Gdańsk 1968 r.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz