Głos Starogardzki - prasa w PRL-u

Dedykujemy ten tekst tym, którzy mniemają, że dzisiejsze media są zniewolone

Chcesz mieć gazetę? Wymyśl sobie tytuł, zarejestruj w Bibliotece Narodowej (ISSN), wybierz drukarnię i wydawaj. Resztę zweryfikuje rynek, czyli potencjalni czytelnicy. Jak ci nie wyjdzie (nie sprzedaż nawet nędznych 150 egzemplarzy), zawsze możesz powiedzieć, że ludziska nie chcą dzisiaj czytać.

No i stracisz trochę pieniędzy. Generalnie jednak wydanie jakiegoś tytułu jest bardzo proste. Jeżeli sądzisz, że jest inaczej, to przeczytaj pismo do Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk datowane - "Starogard Gd., dnia 1,X,1954 r." (a toż przecież była po śmierci Stalina odwilż, więc czemu nie pobrykać? - przyp. red.).

Warszawa
ul. Bracka 7/8
Kolegium redakcyjne Wielonakładówki w Starogardzie Gd. W składzie: Antoni Gerigk, Zbigniew Gabryszak, Antoni Łupinowicz, Edmund Falkowski i Zenon Kurcaba prosi o zezwolenie na wydawanie czasopisma powiatowego. wychodzącego raz w tygodniu jako organu Powiatowego Frontu Narodowego pod nazwą "Głos Starogardzki".
Powiat starogardzki liczy około 70 tysięcy mieszkańców, jest wybitnie uprzemysłowiony, w związku z czym wydawanie gazety powiatowej jest koniecznością gospodarczą i polityczną.
W imieniu Komitetu Redakcyjnego
Zbigniew Gabryszak i Antoni Gerigk



Wersja wariantowa

Pod tym pismem, napisanym na maszynie, jest wariant drugi aplikacji, napisany odręcznie.

Z upoważnienia Powiatowego Komitetu Frontu Narodowego w Starogardzie Gdańskim kolegium redakcyjne wielonakładówki w/w Komitetu "Głosu Starogardzkiego" w składzie..... zwraca się o zezwolenie na wydawanie czasopisma powiatowego, które by wychodziło dwa razy w tygodniu ("tygodniu" przekreślone) w miesiącu w ilości 4000 egzemplarzy. Jako uzasadnienie nadmieniamy, iż powiat starogardzki liczy 70 tysięcy mieszkańców i przed wojną w powiecie tym były wydawane 2 gazety o łącznym nakładzie 6000 egzemplarzy. Obecnie istnieją warunki na to, aby taka gazeta wychodziła. 1/ jest zorganizowana Redakcja, która wypuściła już jeden egzemplarz (w załączeniu) i drugi numer jest już w druku. 2/ Na miejscu istnieje drukarnia, która przy lepszym zaopatrzeniu w czcionki może drukować (obecnie drukujemy w Gdańsku z braku czcionek, po które zwrócono się do odpowiednich czynników). Biorąc to pod uwagę prosimy o uwzględnienie naszej prośby.

Protokół z tajnego zebrania?

Nie myślcie jednak, że w tamtych czasach wystarczyło klepnięcie cenzury i błogosławieństwo jedynie słusznej wtedy Partii. Podobnie jak i dzisiaj, robiło się biznes plany. Oto on, o dziwo dotyczy innego tytułu, który ma wyjść 1.X.1954. Czyżby walczyły z sobą dwie redakcyjne frakcje? Skądże. Pisma pochodzą z jednego źródła. Pierwszy szkic pisma, które miało być wysłane do cenzury, informuje, że pismo "Głos Starogardzki" - już wyszło (tzw. numer zerowy). Drugi tekst, zamieszczony niżej, to prawdopodobnie tajne notatki z jakiegoś zebrania w sprawie powołania pisma pt. "Tygodnik Starogardzki" (wyszedł w końcu "Głos"). Jak wynika z tekstu, ktoś z góry wszystko określił. Nie znalazł tylko dwudziestej osoby do składu zespołu redakcyjnego, chociaż wiedział, że ta osoba będzie z Z.M.P.

Projektowane założenia organizacyjne wydawnictwa gazety "Tygodnika Starogardzkiego"
I.Nazwa gazety - "Tygodnik Starogardzki"
II.Organ - Powiatowego Komitetu Frontu Narodowego.
III.Wydawnictwo - Wydawany będzie raz w tygodniu w sobotę, aby ludzie pracy miasta i wsi mogli go w niedziele przeczytać.
IV.Nakład - Proponuje się wydawać tygodnik w ilości 5000 egzemplarzy (ludności powiat liczy 65 000). (W tym samym okresie ludność zmniejszyła się o 5 tysięcy! - przyp. red.)
V.Cena - Proponuje się cenę jednego egzemplarza 30 gr.
VI.Kolportaż (w oryginale jest przez rz - przyp. red.) - Rozprowadzanie gazety przez P.P.K. "Ruch" i Poczta.
VII. Wykonanie techniczne - 1. W drukarni miejscowej - składanie ręczne (jak za Gutenberga, czcionka do czcionki - przyp. red.) - załoga wyraziła zgodę. 2. Sprowadzić w ramach przemysłu terenowego z Elblaga linotyp. (do miejscowej drukarni). 3. Zwrócić się do R.S.W "Prasa" w Gdańsku o wydrukowanie.
VIII. Format - B-3, czterostronicowy.
IX.Środki finansowe - 1. Ze sprzedaży tygodnika około 1500 zł (tygodniowo). 2. Z imprez kulturalno-oświatowych (koncerty, zabawy itp.). 3. pewien % z udziału i zysku spółdzielni pracy spożywców (rozliczenia). Ewentualne dotacje z K.F.N. - K.W.
X.Wydatki główne - 1. Opłata za wykonanie przez drukarnię około 850 zł (tygodniowo). 2. sekretarka techniczna w redakcji - zatrudniona od 16.00 do 20.00 około 350 zł. 3. P.P.K. "Ruch" i Poczta. 4. telefon - światło. 5. przybory kancelaryjne. 6. Fotografia - Gdańsk.
XI.Papier do druku - Zapotrzebowanie nasze będzie wynosić około 250 kg papieru miesięcznie (obecnie na ulotki idzie co miesiąc około 150 kg).
XII. Lokal redakcji - Lokal Komitetu Powiatowego Frontu Narodowego (proponujemy w Domu Kultury dwa pomieszczenia).
XIII. Korespondenci - K.F.N. I przy pomocy K.P.K.M. - K.G. Zorganizują sieć korespondentów na zakładach, P.G.H. Spółdzielniach i gromadach indywidualnych w liczbie na razie 100. (Stu korespondentów! - przyp. red.)
XIV. Materiał do druku - 1. Opracowany materiał na podstawie nadesłanej korespondencji od korespondentów. 2. Artykuły działaczy partyjnych społecznych, gospodarczych i administracyjnych.
XV. Korekta - 1. Odpowiedzialny członek redakcji. 2. Sekretarz K.P. 3. Urząd kontroli prasy.
XVI. Działy w redakcji - Ekonomiczny - rolny K.O. , sportowy, młodzieżowy, oświatowy, skarg i zażalenia i różne.
XVII. Problemy do druku - 1. W sprawach ekonomicznych - współzawodnictwo w pracy, nowatorstwo, popularyzacja przodujących ludzi i metod pracy, pomoc polityczna i gospodarcza klasy robotniczej dla wsi - ekipy praca z robotnikami zamieszkałymi na wsi, praca związkowa, szkolenia, zawodowe, sprawy K.O., sprawy handlu. 2. W kwestii rolnej przebudowa wsi, popularyzacja osiągnięć na tym odcinku - o spółdzielczości i zbytowej, zespoły w prasie, łąkarskie itp., zagadnienie P.G.B. - osiągnięcia produkcyjne, kulturalne współzawodnictwo itp., rolnictwo indywidualne, popularyzacja mistrzostw urodzaju i ich metod. Realizacja obowiązkowych dostaw i wszystkie zadania wynikające z uchwał Partii i Rządu. 3. Młodzieżowe - o pracy koła Z.M.P. - o pracy organizacji Harcerskiej L.P.Ż.towskiej, nabory na szkoły, sylwetki młodych przodowników. 4. Oświatowe - o pracy nauczycieli i szkół, komitetach rodzicielskich, współpracy szkoły ze środowiskiem, o pracy szkoły nad przebudową wsi itp. 5. Sportowe - by obejmowały migawki z imprez, reportaże o pracy kół sportowych i L.Z.S., sprawy S.P.O., sylwetki przodujących w sporcie i pracy. 6. W sprawach K.O. Przeważałyby takie sprawy, jak prace świetlic wiejskich, o rozwoju czytelnictwa, literatury pięknej i fachowej, praca bibliotek, zespoły dobrego czytania, praca zespołów świetlic zakładowych. 7. Praca Komitetu Frontu Narodowego, zakładowych i gminnych i T.P.P.R. 8. Wystąpienia działaczy partyjnych, gospodarczych, administracyjnych i społecznych. 9. W sprawach rocznych wydarzenia powiatowe - uroczystości - narady - konferencje itp. 10. Artykuł problemowy - problem tygodnia aktualny dla naszego miasta lub powiatu - jako wskazanie do działania wszystkim organom. 11. Fotografie - ludzi - uroczystości itp.
XVIII. Redakcja. Redagowałoby kolegium redakcyjne w oparciu o planowanie pracy.
XIX. S k ł a d R e d a k c j i p r o p o n o w a n y: 1. Gerikt (błąd - powinno być Gerigk) - P.Z.P.R, 2. Łapinowicz - bez partyjny, 3. Gabryszak - Z.M.P, 4. Rogoża - Z.S.L, Sumczyński - P.Z.P.R, 5. Falkowski - bezaprtyjny, 7. Lidkiewicz - P.Z.P.R., 8. Łukaszewska - Z.M.P., 9. Prus - P.Z.P.R. 10. Tosza - P.Z.P.R. 11. Podolski G. - P.Z.P.R. 12. Karcaba - P.Z.P.R., 13. Kiciński - P.Z.P.R., 14. Tomajer - bezpartyjny, 15. Szczepiński - P.Z.P.R. 16. Janikowski - bezpartyjny, 17. Ałtyn - P.Z.P.R, 18. Milewski - P.Z.P.R, 19. Prabucki - P.Z.P.R. 20.......................Z.M.P.
XX. Proponowany termin wydania 1.X.1954

W sumie na 20 członków kolegium 12 jest z Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, 3 z ZMP - przybudówki Jedynej Partii, jeden - z ZSL. Ciekawi są ci "bezpartyjni".
Oprac. Kamila Sowińska

Zdjęcia

1.Szkic listu do cenzury. Repr. Kamila Sowińska
2.Gazet w Starogardzie w okresie PRL-u wyszło niewiele.W takich realiach nie dało się ich robić. Na tle artykułów o produkcji najlepiej wypadali gawędziarze piszący gwarą kociewską. Oni czekali na gazetę jak na tlen. Oto rysunki, które miały te gawędy ilustrować. Repr. Kamila Sowińska