przy pałacu królewskim Sobieskich w Wilanowie
Polskie ogrody tego okresu XVI i pocz. XVIIw kształtowały się pod wpływem sztuki włoskiej, czego dowodem jest nazwanie najładniejszego ogrodu - ogrodem włoskim. Do rozpowszechnienia się tych wzorów przyczynili się architekci sprowadzeni z Włoch, jak Santi Guci, projektant ogrodu w Książu Wielkim.Ogrody renesansowe powstawały głównie przy rezydencjach pałacowych królów, magnatów, patrycjuszy miejskich i rozwijały się w dwóch kierunkach. We wczesnym okresie renesansu dominowała w ogrodach ich rola użytkowa, tak charakterystyczna dla sztuki średniowiecznej, nad estetyczną. Było to rozwinięcie wirydarza w układzie szachownicowym, luźno związane z zabudową, z zastosowaniem nowych motywów renesansowych. Przykładem mogą być nie zachowane ogrody w Balicach, Mnikowie czy ogród królowej Bony na Wawelu aktualnie zrekonstruowany wg stanu z 1541r. W drugim okresie obowiązywały typowe dla tych założeń elementy stylistyczne, jak: symetria i geometryzacja przestrzeni nowymi elementami architektury ogrodowej. W klasycznej swej postaci ogród renesansowy zmierzał ku harmonijnemu pięknu swego wnętrza, a przykładem tego typu może być przedstawiony tu ogród. Jest on nieco zmodyfikowaną kopią, w pomniejszonej skali, neorenesansowego ogrodu założonego w latach 1855 - 1856 przez Bolesława Podczaszyńskiego na tarasie ogrodowym Sobieskich w Wilanowie. Wnętrze ogrodowe w porównaniu ze średniowiecznym jest bardziej złożone. Jego parter 1(płaszczyzna pozioma) jak i bryły wolno stojące mają geometryczną formę. Kwatery sytuowane symetrycznie względem głównej osi, przedzielone ścieżkami, były kształtowane w prostokąty, trójkąty, koła. Były zdobione na obrzeżach strzyżonymi krzewami (bukszpan, ligustr, jałowiec, itp.), a ich wnętrza wypełnione kwiatami różanymi, cebulowymi lub trawą. Ogród po bokach był ujęty w szpalery drzew liściastych (buki, klony) lub w treliaże 2 z pnączy (winorośle, tu wiciokrzew) dzieląc ogrody na części. Bryły wolno stojące - drzewa, kształtowane rośliny, rzeźby - dopełniały całości. Nieodzownym elementem ogrodowym były pergole zbudowane w prostych formach z żerdzi przykrywane od góry dzikim winem, pnącą fasolą, pnącymi różami 5 itp. i chroniły przed skwarem. Natomiast okazałe altany 4 z ławami, kryte dachem (niekiedy blachą miedzianą) przybierały kształty wielobocznych budowli, a okazalsze typu widokowego nazywano belwederami. Ciekawą budowlą plastyczną była fontanna 3 sytuowana centralnie na rozwidleniu dróg. Miała ona ożywiać ogród przez hałaśliwie wytryskującą lub spływającą kaskadami wodę. Do podnoszenia wody wykorzystywano zmyślne urządzenia pneumatyczne spiętrzające wodę i inne odprowadzające wodę (istniały liczne podręczniki ich budowy). Fontanny składały się z kilku części: basenu u podstawy z przelewem wody, zdobionego trzonu, czasz w postaci płaskich zbiorników umożliwiających kaskadowe przelewanie się wody. Fontanna była zwieńczona rzeźbą przedstawiającą bóstwa mórz i rzek (Neptun, delfin, faun) oraz dekorowana maszkarami. Oprócz fontann w ogrodach były stosowane wodospady, groty wodne. Opisane typy ogrodów współegzystowały wzajemnie oddziałując na siebie, a ich cechy obserwowano jeszcze długo w XVII wieku.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz