Krótka historia małego Grabowca

Grabowiec

Nazwa pochodzi od słowa grab.

Nazwa brzmiała: niemiecka - Grabowietz /1"789 r./ i Grabowitz, szlachecki Grabowiec /1873 r./; hitlerowska - Grabowitz. Buchenwalde /1942 r./.

Położenie. Grabowiec leży częściowo w dolinie i na zachodnich stokach koryta Węgiermucy, zwanej też tu Płynną, 61 - 95 m n.p.m.. Wieś jest rozproszona.

Do wsi administracyjnie należy osiedle Mysinek /od słowa myś - niedźwiedź/, stanowiące w XIX w XIX w. własność Jackowskich /Jabłowo/, w którym około 1860 roku wybudowano do dziś istniejący dworek typu myśliwskiego o pewnej wartości architektonicznej /wiszących schodach/.

W 1960 roku wieś zajmowała 352 ha /1881 r. - 158 ha, 1885 r. - 162 ha, 1931 r. - 165 ha/.

Dzieje. Trudno powiedzieć, kiedy osiedle zostało zagospodarowane przez człowieka. W 1700 roku właścicielem wsi był sędzia ziemski Michał Tuchołka. W 1789 roku wieś szlachecka liczyła 4 dymy. Grabowiec użytkowali wtedy Praneccy. W 1860 roku posiadał dobra Jakub Tuchołka. W latach 1875 - 1881 były użytkowane przez Jana Prabuckiego. W 1888 zostały rozparcelowane. W 1919 roku Grabowiec był ośrodkiem gminy wiejskiej. W latach 1930 - 1931 do radykalnej grupy chłopskiej należeli między innymi W. Jastrzemski /ur. 1901 roku w Grabowcu/, w latach budowy portu w Gdyni - członek KPP /w porcie/, Herkt i Kurek. W latach międzywojennych w Grabowcu i sąsiednich Lipinkach Szlacheckich grasowała trudno uchwytna banda złodziejska. Podczas okupacji zostali zamordowani rolnik F. Lubkowski /1945 r. Stutthof/ i rolnik Mech - senior /wrzesień 1939 r./. Wyzwolenie nastąpiło 4 marca 1945 r. W latach 1961 - 1964 wybudowano remizę strażacką. Powstała też klubokawiarnia "Ruch".

W 1960 roku we wsi było 48 budynków mieszkalnych /1881 r. - 3, 1910 r. 47, 1921 r. - 48, 1931 r. - 46/ oraz 47 indywidualnych gospodarstw rolnych /1910 - 70, 1931 - 40/.

Szkoła. W 1902 roku ukończono w Grabowcu budowę nowej, jednoklasowej szkoły elementarnej.

Miejsce upamiętnienia. Tablica na murze szkoły ku czci nauczyciela - Walentego Gawrońskiego zamordowanego przez hitlerowców.

Ludność

1861 - katolików - 44

1885 - katolików - 109

1910 - ogółem 335: Polaków - 304, Niemców - 31

1921 - Polaków - 296

1931 - ogółem - 264

1960 - ogółem - 206

1965 - ogółem - 229

Józef Milewski, Dzieje wsi powiatu starogardzkiego, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie 1968 r.