Po kilku latach odwiedziłem ponownie Muzeum - Kaszubski Park Etnograficzny im. Teodory i Izydora Gulgowskich we Wdzydzach Kiszewskich. Zmieniło się wiele, gdyż przybyło obiektów, wybudowano ogromny parking i postawiono zrekonstruowaną dużą karczmę przeniesioną z Rumi-Zagórza, która stała się nowym wejściem, co oczywiście poprawia warunki przyjezdnym, ale niestety zapomniano o jednym. Nie oznakowano powstałej w ten sposób zupełnie nowej trasy zwiedzania, co mimo pomocy pracowników dyżurujących w każdym z obiektów, było jednak utrudnione.
Karczma z Rumi-Zagórza nowe wejście do Muzeum (na pierwszym planie moja żona Elżbieta)
Nowy kościół w Muzeum, jeszcze nie udostępniony do zwiedzania.
Nie to jest jednak powodem napisania tej informacji. Odżyły wspomnienia związane z moją pracą nad książką "Z dziejów gminy Kaliska" i odkryciem, jakiego wówczas dokonałem. Chodzi o Izydora Gulgowskiego, który urodził się na ziemi kociewskiej, a dokładnie 4 kwietnia 1874 r. w Iwicznie, w dzisiejszej gminie Kaliska. Tu w Iwicznie jego ojciec miał 300-morgowe gospodarstwo. Jeżeli przyjąć, że podawana we wszystkich źródłach data urodzenia jest prawidłowa, to wątpliwości budzi imię Izydora. W księdze chrztów parafii Zblewo zanotowano, że pod datą 4 kwiecień 1874 r. w Iwicznie urodził się Teofil (Theophil), syn Tomasza Gulgowskiego i Katarzyny Łacińskiej. Chrzest Teofila odbył się w kościele parafialnym w Zblewie w dniu 12 kwietnia tego samego roku, a jego rodzicami chrzestnymi byli Ignacy i Julian Szramka. Jak więc naprawdę na imię miał Gulgowski i skąd ta zmiana imienia w jego dorosłym życiu? Niestety niemożliwe jest skonfrontowanie zapisów dokonanych w księgach parafialnych z księgami Urzędu Stanu Cywilnego, gdyż te dla Iwiczna istnieją dopiero od października 1874 r. Tak więc sprawa prawdziwego imienia Gulgowskiego pozostanie chyba niewyjaśniona.
Grób Teodory i Izydora Gulgowskich.
Pomnik Gulgowskich
Fragment księgi chrztów parafii w Zblewie.
Dla porządku należy to dodać, że Izydor Gulgowski po ukończeniu Seminarium Nauczycielskiego w Tucholi został nauczycielem w Dzierżążnie (k. Kartuz). Kolejne szkoły, w których pracował to Konarzyny i Wdzydze. Tu ożenił się z Teodorą Fethke i razem stworzyli "muzeum na wolnym powietrzu". Był nauczycielem, etnografem, propagatorem kultury i sztuki kaszubskiej. Wskrzesił wiele zapomnianych dziedzin przemysłu ludowego, tkactwo, plecionkarstwo, a jego żona haft kaszubski. Był też pisarzem, autorem wielu artykułów i rozpraw. Był współtwórcą stowarzyszenia Verein für Kaschubische Volkskunde (Kaszubskie Towarzystwo Ludoznawcze) w Kartuzach. W 1921 r. założył i prowadził szkołę gospodarczo - przemysłową w Kościerzynie. Jednak ze względu na stan zdrowia w 1922 r. wrócił na Wdzydze, gdzie zmarł 22 września 1925 r. Został pochowany na terenie stworzonego przez siebie muzeum. Dziś to jest to Muzeum - Kaszubski Park Etnograficzny im. Teodory i Izydora Gulgowskich we Wdzydzach Kiszewskich. Teodora Gulgowska zmarła 21 lutego 1951 r. i pochowana została w grobie wraz ze swym mężem.
Krzysztof Kowalkowski
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz